SQUAT

Dynamische inzinken en vertrimmen van een schip.

Het MARIN heeft onderzoek gedaan naar de SQUAT van schepen.

Wat is SQUAT?

Squat (inzinking van het schip, een goed Nederlands woord bestaat niet) is het verlies van ruimte onder de kiel (kielspeling, under keel clearance, UKC) van een vaartlopend schip vergeleken met wanneer het stil ligt door een daling van de waterspiegel, spiegeldaling. Het is een hydrodynamisch effect waarbij een schip inzinkt en vertrimt, vooral in smal, ondiep vaarwater. Het verhoudt zich kwadratisch met de vaart door het water.

1. Squat “speelt” vooral op ondieper water.
2. Het ontstaat door de stroming van het water om het varende schip, waardoor de drukverdeling in het water verandert.
3. Bij een varend schip wordt het water voor de boeg weggedrukt en stroomt naast en onder het schip door. Dit veroorzaakt een lagere druk in het water naast en onder het schip.
4. Dat vertaalt zich in waterspiegel-daling naast het schip en in het inzinking en vertrimmen van het varende schip.
5. Met als resultaat: minder marge tussen onderkant schip en bodem, minder kielspeling.

Verschil squat en spiegeldaling

Spiegeldaling is de verlaging van de waterspiegel door een varend schip. Dichtbij het schip is deze daling meer dan op enige afstand en dus niet zoals Schijf aannam constant over de volledige breedte van het kanaal, zie ook de overzichtsfiguur hier linksonder. Squat is de daling van het schip door de spiegeldaling. Bij Schijf is spiegeldaling dus identiek aan squat, in werkelijkheid is squat gelijk aan de maximale spiegeldaling.

Gevolgen

Door squat kan een schip dat in statische toestand voldoende water onder de kiel heeft, tijdens vaartlopen toch aan de grond lopen. Daarnaast beïnvloedt het de manoeuvreereigenschappen bij nauw vaarwater in samenhang met het oevereffect. Ook geeft squat problemen bij het passeren en tegemoetkomen van andere schepen in vaarwegen van beperkte breedte en diepte. Zo wordt de draaicirkel groter in ondiep water.

Oorzaak

Rondom een schip dat vaart ontstaan drukverschillen doordat het water wordt weggedrongen, terwijl het bij het achterschip opvult. Bij het voorschip en in mindere mate bij het achterschip ontstaat een drukverhoging, terwijl daartussen een drukverlaging optreedt. Dit manifesteert zich onder andere in de opgewekte golven rondom het schip. Bij nauw vaarwater is er voor het water dat door het schip verplaatst wordt minder ruimte, zodat deze een nog hogere snelheid krijgt. Dit water stroomt dus van de voorzijde van het schip naar de achterzijde en als de vaarweg een beperkt dwarsprofiel heeft, kan deze snelheid aanzienlijk zijn

Welke factoren bepalen de squat?

De dynamische inzinking neemt toe

1. Bij een hogere vaarsnelheid
2. In ondieper vaarwater, bij minder water onder de kiel
3. Als het vaarwater smaller wordt
4. Naarmate in een kanaal/rivier meer uit het midden wordt gevaren

Daarnaast beïnvloeden schepen elkaar: bij het ontmoeten en bij het oplopen van een ander schip neemt de squat toe.

Squad en scheepsafmetingen.

Ook de scheepsafmetingen en de scheepsvorm hebben invloed op de squat

• De scheepsvorm heeft invloed op de trim.

Hele volle schepen trimmen meestal wat voorover als gevolg van squat.

Bij gelijke diepgang en gelijke snelheid geldt;

• Grotere lengte – de squat neemt wat af.
• Grotere breedte – de squat neemt toe.

Wat kunt u zelf doen.

Pas op een kanaal uw snelheid aan, vaak loopt u nog eens sneller door minder weerstand, en u zult merken dat het ook brandstof bespaart.
Vooral op de Duitse, Belgische en Franse kanalen liggen er veel schepen afgemeerd, pas uw snelheid aan bij een passage van deze schepen.
Vaart u met een geladen schip tussen de 8 a 9 km per uur dan bespaart u veel brandstof en veroorzaakt u nagenoeg geen hinderlijke golfslag of zuiging voor stilliggende schepen. Natuurlijk bent u zelf verantwoordelijk voor uw eigen vaar gedrag.

De gehele uitleg staat in onderstaand .PDF bestand.

Contact: Wytze de Boer w.d.boer@marin.nl

Bronnen: Marin, Wikipedia

---